SAMe: belangrijk aminozuur voor homocysteïne

26 november 2020

55 met minuten leestijd

In het kort

Wat is SAMe?
SAMe is biologisch beschikbaar door binding aan s-adenosyl
SAMe heeft veel toepassingen
SAMe is belangrijk voor homocysteïne niveau
Ons advies

Ons lichaam is als het ware een vernuftig mozaïek vervaardigt uit aminozuren. Elke bouwsteen representeert een piepklein scherfje binnen het geheel, dat als een Jenga toren instort mocht je er een steen uittrekken.

S-Adenosylmethionine (SAMe) is een grotere scherf dan gemiddeld; een essentieel aminozuur, dat ons lichaam niet zelf kan aanmaken. Met name binnen de methylering is dit nutriënt van fundamenteel belang.

Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze e-learning Orthomoleculair Adviseur Basis.

[advice]

Wat is SAMe?

SAMe is product van homocysteïne en 5-methyleentetrahydrofolaat (5-MTHF) ⁷. Vervolgens zorgen vrijwel al onze lichaamsweefsels en vloeistoffen die ons gestel rijk is ervoor dat het nutriënt overal in ons lichaam terecht komt³. In onze vroege levensjaren verloopt dit proces voorspoedig en is er eigenlijk een ruimschoots adequate concentratie SAMe aanwezig. Desondanks is het tellen van de jaren funest voor de huishouding van het aminozuur en zijn ouderen dus ook gevoeliger voor een tekort².

SAMe is een uiterst belangrijk nutriënt. Het aminozuur heeft namelijk een rol in meer dan 100 biochemische reacties, waarmee het molecuul het metabolisme van hormonen, neurotransmitters, nucleïnezuren, eiwitten, fosfolipiden en sommige geneesmiddelen reguleert^1,2,3,4.

Overigens is de synthese van SAMe nauw betrokken bij het metabolisme van vitamine B12 en foliumzuur (B11)³. Tekorten van deze vitamines kunnen dus ook resulteren in verlaagde SAMe-concentraties in het centrale zenuwstelsel³.

SAMe is biologisch beschikbaar door binding aan s-adenosyl

Methionine is een zwavelhoudend essentieel aminozuur, zo genoemd omdat ons lichaam het niet zelf kan aanmaken, waardoor het nutriënt moet worden verkregen via de voeding. Bronnen van methionine omvatten eiwitrijk voedsel, zoals zaden, vlees en vis^6,9,10.

Regulier methionine heeft alleen een lage biologische beschikbaarheid; het aminozuur moet nog worden omgezet naar een vorm die wel bruikbaar is. Daarom is de koppeling aan de zogenoemde s-adenosyl van belang. Door de koppeling van methionine aan s-adenosyl krijg je s-adenosylmethionine (SAMe), dat direct beschikbaar is voor het lichaam.

SAMe heeft veel toepassingen

Orale suppletie met SAMe gebruiken we onder meer voor bestrijding van depressie, angst, hartziekte, fibromyalgie, buikpijn, osteoporose, bursitis, peesontsteking, lage rugpijn, dementie en het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS)^2,4,8. Dat lijken een hoop aandoeningen waar het aminozuur effect op heeft. We hebben nieuws voor je; de lijst is nog veel langer! Zo zijn andere toeppassingen waarbij we SAMe inzetten leverziekte, cholestase, de ziekte van Parkinson, premenstrueel syndroom (PMS), premenstruele dysfore stoornis (PMDD), opvliegers, ADHD, MS, ruggenmergletsel en migraine^2,3,5.

SAMe is belangrijk voor homocysteïne niveau

Naast alle aandoeningen waar SAMe effect op heeft, gebruiken we het aminozuur met name voor een goed functionerend homocysteïne metabolisme⁶. Homocysteïne is een aminozuur dat ons lichaam produceert als onderdeel van de methylatiecyclus. Een te hoog homocysteïnegehalte brengen we in verband met hart- en vaatziekten, geboorte afwijkingen, dementie, en de ziekte van Alzheimer en depressie⁹. SAMe zorgt ervoor dat homocysteïne op een adequaat niveau blijft⁵.

De methylering (homocysteïnemetabolisme)

Het proces dat aan de afbraak tot homocystëine vooraf gaat noemen we de methylering. Onze detoxificatie reacties, energieniveau en daarmee de algehele gezondheid is voor een groot deel afhankelijk van dit biochemische proces^4,5. Dit fundamentele voor het menselijke bestaan voltrekt zich dan ook in elke cel².

B12 (methylcobalamine), foliumzuur (5-MTHF) en B6 (P-5-P)

Naast SAMe zijn de vitamines B12 (methylcobalamine), foliumzuur (5-MTHF) en B6 (P-5-P) uitermate belangrijk voor een functionerende methylatiecyclus. Maar andersom is een werkende methylatie nodig om bijvoorbeeld vitamine B12 te activeren^8,9. Zo is een slecht functionerend homocysteïne metabolisme vaak oorzaak van een vitamine B12 tekort ¹⁰. Hieronder een schematische weergave hoe de methylatie in zijn werk gaat:

Functies homocysteïne metabolisme

Zoals al even gezegd is de methylatie het belangrijkste biochemische proces voor het menselijk leven. Een kort overzicht waar het homocysteine regulerende proces actief effect op heeft:

Ontgifting zware metalen
Onderhoud en reparatie van DNA in cellen en weefsels.
Opbouw van RNA en DHA, regulatie van de genexpressie
Opbouw en herstel van myeline; de isolatie rond zenuwcellen
De opbouw van de neurotransmitters dopamine en serotonine
Hormoonregulatie zoals
De vorming van adrenaline en melatonine
De productie van insuline
Fase-2 leverdetoxificatie
Regulatie immuunsysteem, met name bij ontstekingen
Zwavel metabolisme (aanmaak van glutathion)
Mobilisatie van vet en cholesterol
De productie en reparatie van eiwitten
De opbouw van SAMe, afhankelijk van methylering van B12
Onschadelijk maken van vrije radicalen
De opbouw van carnitine
Het reguleren van histonen (betrokken bij celdeling/tumorgroei)
De regulatie van het homocysteïnegehalte
De opbouw van Co-enzym Q10 voor het energiemetabolisme
De omzetting van voedingsstoffen naar de actieve vorm (bijv. foliumzuur -> 5-MTHF)

Ons advies

SAMe is dus een veelzijdig en uiterst biologisch beschikbaar nutriënt. Desondanks zouden we je willen wijzen op de speerpunten waar je op moet letten in de zoektocht naar een hoogwaardig SAMe supplement. Allereerst is het belangrijk dat je nooit een enkelvoudig l-methionine supplement kiest. De koppeling van methioine aan s-adenosyl is essentieel; methionine op zich zelf neemt ons lichaam namelijk nauwelijks op³.

Verder is het belangrijk te onthouden dan SAMe heel nauw samenwerkt met de vitamines B6 (P-5-P), B11 (folaat) en B12 (methylcobalamine)(zie visual methylering). Er is ook geen richting van deze samenwerking te bepalen; B6, B11 en B12 zijn nodig om de methylatie te laten werken. Maar een goed werkende methylatie is weer nodig om B12 te activeren. Een slecht functionerend homocysteïne metabolisme is dan ook vaak oorzaak van een vitamine B12 tekort.

Wil je dus de veelzijdigheid van SAMe in volledig wasdom ervaren? Kies dan een zorgvuldige supplement uit die aan de bovenstaande eisen voldoet!

Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze Orthomoleculair Adviseur Basis.

Referenties

Bottiglieri T, Hyland K, Reynolds EH. The clinical potential of ademetionine (S-adenosylmethionine) in neurological disorders. Drugs 1994;48:137-52.
Bottiglieri T. S-Adenosyl-L-methionine (SAMe): from the bench to the bedside–molecular basis of a pleiotrophic molecule. Am J Clin Nutr 2002;76:1151S-7S.
Friedel HA, Goa KL, Benfield P. S-adenosyl-L-methionine. A review of its pharmacological properties and therapeutic potential in liver dysfunction and affective disorders in relation to its physiological role in cell metabolism. Drugs 1989;38:389-416.
Kadakia KC, Loprinzi CL, Atherton PJ, Fee-Schroeder KC, Sood A, Barton DL. Phase II evaluation of S-adenosyl-L-methionine (SAMe) for the treatment of hot flashes. Support Care Cancer. 2016;24(3):1061-9.
Lozano-Rosas, M. G., Chávez, E., Velasco-Loyden, G., Domínguez-López, M., Martínez-Pérez, L., & Chagoya De Sánchez, V. (2020). Diminished S-adenosylmethionine biosynthesis and its metabolism in a model of hepatocellular carcinoma is recuperated by an adenosine derivative. Cancer biology & therapy, 21(1), 81-94.
Martindale w. martindale the extra pharmacopoeia. pharmaceutical press, 1999.
Papakostas GI, Mischoulon D, Shyu I, et al. S-adenosyl methionine (SAMe) augmentation of serotonin reuptake inhibitors for antidepressant nonresponders with major depressive disorder: a double-blind, randomized clinical trial. Am J Psychiatry 2010;167:942-8.
Saletu B, Anderer P, Di Padova C. Electrophysiological neuroimaging of the central effects of S-adenosyl-L-methionine by mapping of electroencephalograms and event-related potentials and low-resolution brain electromagnetic tomography. Am J Clin Nutr 2002;76:1162S-71S.
Trumbo, p., schlicker, s., yates, a. a., and poos, m. dietary reference intakes for energy, carbohydrate, fiber, fat, fatty acids, cholesterol, protein and amino acids. j am.diet.assoc. 2002;102(11):1621-1630.
Ward m, mcnulty h, pentieva k, et al. fluctuations in dietary methionine intake do not alter plasma homocysteine concentrations in healthy men. j nutr 2000;130:2653-7..