Hyperlipidemie

Wat is hyperlipidemie?

Hyperlipidemie betekent dat er een te hoge concentratie lipiden in het bloed zit. Lipiden zijn vetten en bestaan uit onder andere triglyceriden en cholesterol. Vetten zijn nuttig voor ons lichaam, maar een teveel aan vetten kan problemen veroorzaken, zoals hart- en vaatziekten. Tryglyceriden en cholesterol spelen daar een grote rol bij.

Triglyceriden: ons lichaam gebruikt deze om energie op te slaan, onze organen te beschermen en als isolatielaag onder de huid. Wanneer je méér calorieën eet dan je verbruik, slaat het lichaam ze op in de vorm van triglyceriden. Bij een tekort kan het lichaam dit als energie gebruiken. Triglyceriden maakt het lichaam in de lever aan of haalt het uit voeding.

Cholesterol: dit is een vetachtige stof die door de bloedbaan reist op eiwitten die lipoproteïnen heten. Het is een belangrijke bouwstof voor de celmembranen en zorgt voor de aanmaak van hormonen en vitamine D. Ook helpt cholesterol om schade aan vaatwanden te herstellen. Een teveel aan cholesterol is een risicofactor voor het ontstaan van hart- en vaatziekten. Wanneer alléén het cholesterol verhoogd is, spreken we van hypercholesterolemie.

Bij een te hoog lipidenniveau blijven vetten kleven op beschadigde plekken in de wanden van slagaders. De vaatwand wordt steeds dikker op plekken waar vet zich ophoopt (die noemen we plaque). Het vernauwt het bloedvat en bemoeilijkt de bloedstroom. Wanneer de slagader verstopt raakt geeft dit grote problemen zoals een hart aanval of beroerte. Ook is het mogelijk dat een deel van de vetophoping afbreekt en verderop een ader blokkeert.

Symptomen

Hyperlipidemie heeft geen op zichzelf staande symptomen. Symptomen die met hyperlipidemie geassocieerd worden zijn:

• Aderverkalking
• Vetafzettingen op de huid of op de oogleden
• Kramp (vooral in de kuiten bij het lopen)
• Wondjes op de tenen die niet genezen
• Overgewicht

Oorzaken

• Overgewicht
• Ongezond voedingspatroon
• Overmatig alcoholgebruik
• Medicijnen (zoals bètablokkers en corticosteroïden)
• Te weinig bewegen
• Onvoldoende gezonde vetten eten
• Roken
• Zwangerschap

Hoge cholesterolwaardes worden ook gezien bij de volgende aandoeningen:

• Diabetes
• Traag werkende schildklier
• Aderverkalking
• Nierziektes
• Erfelijkheid

Voedingsadviezen

Om de concentratie lipiden in het bloed op het goede niveau te houden, is gezonde voeding van groot belang. Het vermijden van verzadigde vetten en transvetten helpt om vervetting te voorkomen. Ook vitamine E gaat de vervetting van bloedvaten tegen. Het is de belangrijkste vetoplosbare antioxidant uit voedsel en ondersteunt de gezondheid van hart- en bloedvaten. Vitamine E zit vooral in plantaardige oliën, noten, zaden, vette vis, eieren, volkorengranen, groenten (waaronder spinazie) en fruit. Ook vitamine K2 speelt een belangrijke rol. Deze vitamine zorgt voor het soepel houden van de slagaderwanden, zodat overtollige vetten niet aan de aders vast blijven plakken. Vitamine K2 zit vooral in groene bladgroentes.

Andere voedingsadviezen bij hyperlipidemie zijn:

• Zorg voor een goede balans tussen omega-3 en omega-6 vetzuren. Een juiste vetzuurverhouding is belangrijk voor een gezond cholesterolniveau. Onze voeding bevat vaak teveel omega-6 vetzuren. Verminder de inname van omega-6 en vergoot de inname van omega 3-vetzuren. Omega 3 vind je onder andere in vette vis, avocado en olijfolie.
• Beperk verzadigde vetten en vermijd transvetten. Verzadigde vetten zitten vooral in rood vlees en volle zuivelproducten en transvetten in koekjes, gebak en kant-en-klaar producten.
• Kies voor magere eiwitten zoals kip, kalkoen en tonijn
• Verhoog de vezelinname. Oplosbare vezels, zoals in haver, fruit, bonen en groenten, kunnen het LDL-cholesterolgehalte verlagen.
• Eet 400 tot 800 gram verse groenten en 2 tot 3 stuks fruit per dag
• Zorg voor voldoende beweging. Beweeg minimaal een half uur per dag matig intensief.
• Stop met roken en drink geen alcohol

Opmerkingen

Hyperlipidemie blijft vaak onopgemerkt. Het komt aan het licht bij incidenten met hart- en bloedvaten, zoals een hartinfarct of TIA. Hyperlipidemie kan aangetoond worden met een bloedtest. Preventief testen is raadzaam bij de volgende risicogroepen:

• Mannen ouder dan 45 jaar en vrouwen ouder dan 55 jaar of met vroegtijdige menopauze
• Mensen met een familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten (familiair hyperlipidemie)
• Mensen die roken
• Mensen met een hoge bloeddruk
• Mensen met een HDL-cholesterol hoger dan 35 mg/dL.
• Mensen met diabetes type 2

Een aanvulling van co-enzym Q10 is nodig wanneer er gebruik wordt gemaakt van cholesterol verlagende medicijnen (statines).

Nutriënten